Ø  ВАКЦИНАЦИЯ ЖӘНЕ АЛЛЕРГИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАР

Аллергиялық аурулардың бүкіл әлемде таралуының артуына байланысты балаларға вакцинацияның жоғарылауымен бірге вакцинация аллергия қаупін арттыруы мүмкін деген болжам жасалды. Алайда, зерттеулер әдеттегі вакциналармен вакцинация мен болашақта аллергиялық аурулардың даму қаупінің жоғарылауы арасындағы байланыс туралы ешқандай дәлел таппады. Вакцинация тек алдыңғы вакцинадан кейін ауыр аллергиялық реакцияларға ұшыраған балаларға, сондай-ақ тауық ақуызына және вакцинаның басқа компоненттеріне аллергиясы бар адамдарға ұсынылмайды (S. Navaratna және т. б. (2020) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33569761/  ).

Ø  ВАКЦИНАЦИЯ АУТИЗМДІ ТУДЫРАДЫ МА?

Жоқ, вакцинация аутизммен байланысты емес! Бұл гипотезаны алғаш рет доктор Эндрю Уэйкфилд 1998 жылы The Lancet журналында жарияланған мақаласында алға тартты. Оның сегіз баланың бақылауларына негізделген зерттеуі аутизм, ішектің қабыну аурулары мен қызылшаға, қызамыққа және паротитке (MMR) қарсы үштік вакцина арасындағы байланысты ұсынды. БАҚ бұл сенсацияны тез қабылдады. Алайда, тексеруден кейін зерттеу деректері жалған деп танылды, мақала алынып тасталды және Уэйкфилд медициналық практикамен айналысу құқығынан айырылды.

Халықаралық сарапшылар вакцинация, соның ішінде MMR вакцинасы аутизмді тудырмайтынын нақты растады. Бүгінгі күні 23 480 668 қатысушыны қамтитын 138 зерттеудің нәтижелері жаппай вакцинация үшін MMR/MMRV вакциналарының қауіпсіздігі мен тиімділігін растайды (Carlo di Pietrantonj және т. б. (2020) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32309885/).

Ø  ЛАКТАЦИЯ ИНФЕКЦИЯЛАРДАН ҚОРҒАУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕ МЕ?

Жүктілік кезінде ананың антиденелері нәрестеге беріледі, ал туылғаннан кейін нәрестеге емшек сүті арқылы, әсіресе өмірдің алғашқы айларында беріледі. Бұл аналық антиденелер жаңа туған нәрестенің иммундық жүйесін қолдауда маңызды рөл атқарады, бірақ олар барлық инфекциялардан қорғамайды. Анасы антиденелерді тек өзі бастан өткерген немесе оған қарсы вакцинацияланған ауруларға бере алады. Бұл антиденелер тез бұзылады және 6-12 айға дейін нәресте бұл қорғаныссыз қалады. Көкжөтел сияқты кейбір инфекцияларға қарсы антиденелер плацента арқылы берілмейді. Сондықтан бала анасынан толық қорғаныс алмайды. Шала туылған нәрестелер әсіресе осал. Вакцинация және аналық антиденелерге қарсы пассивті иммунитет бір-бірін толықтырады. Мысалы, емшек сүтімен ауыратын нәрестелерде В типті гемофильді таяқша (Hib) тудыратын ауыр менингит аз болады және Хиб инфекциясына қарсы вакцинациядан кейін көбірек қорғаныс антиденелерін шығарады.

Ұлттық вакцинация күнтізбелері белгілі бір инфекциялардан қорғану үшін оңтайлы жасты ескереді. Мысалы, қызылшаға, паротитке және қызамыққа (PDA) қарсы вакцинация 12 айдан басталады, өйткені осы жасқа дейін анасы берген иммунитет жоғалады. Вакцинация ананың қорғанысын алмастырмайды, бірақ оны күшейтеді.

  Ø ВАКЦИНА ҚҰРАМЫНА КІРЕТІН ҚОСЫМША КОМПОНЕНТТЕР (ХИМИЯЛЫҚ ЗАТТАР) БАЛАНЫҢ ДЕНЕСІНЕ ЗИЯНДЫ ӘСЕР ЕТЕ МЕ?

Вакциналар-құрамында микроорганизмдер немесе олардың өнімдері бар препараттар. Денеге енгізілгеннен кейін олар белгілі бір ауруларға қарсы иммунитетті қалыптастыруға көмектеседі. Вакциналардың негізгі компоненттеріне инфекциялардан қорғауды қамтамасыз ететін бактериялар, вирустар, олардың бөліктері немесе анатоксиндер жатады. Вакциналардағы қосымша заттар олардың тиімділігін арттыруға және сапасын сақтауға қызмет етеді.

Ата-аналардың жиі кездесетін алаңдаушылықтарының бірі-вакциналарда сынаптың болуы. Кейбір вакциналар консервант ретінде әрекет ететін сынаппен органикалық қосылыс тиомерсалды пайдаланады. Тиомерсал қауіпсіз және көп дозалы вакциналарда кеңінен қолданылады. Зерттеулер көрсеткендей, вакциналарда қолданылатын тиомерсалдың аз мөлшері денсаулыққа қауіп төндірмейді.

Тиомерсал 1930 жылдардан бастап вакциналар мен дәрі-дәрмектер өндірісінде қолданылады. Оның вакцинаның бір дозасындағы мөлшері соншалықты аз, ол баланың денсаулығына зиян тигізбейді және қоршаған орта мен тамақтан келетін сынаптың күнделікті деңгейінен аспайды.

Қазіргі заманғы вакциналар мен олардың компоненттері, соның ішінде консерванттар, көптеген жылдар бойы қауіпсіздікті тексеруден өтеді. Вакциналардың стерильділігін қамтамасыз ету үшін қолданылатын консерванттар бүкіл әлемде кеңінен қолданылады және олар бар дозаларда денсаулыққа қауіп төндірмейді. Кейбір вакциналар консерванттарсыз жасалады.

Ø  ЕГЕР КӨПТЕГЕН АУРУЛАР ДЕРЛІК ЖОЙЫЛЫП, ҚАУІП ТӨНДІРМЕСЕ, ВАКЦИНАЦИЯДАН БАС ТАРТУ КЕРЕК ПЕ?

Бірқатар елдерде вакцинация арқылы алдын алуға болатын аурулар сирек болғанымен, олардың қоздырғыштары әлемнің кейбір бөліктерінде әлі де бар. Біздің жаһанданған қоғамда олар шекарадан өтіп, иммундық қорғанысы жоқ адамдарға жұқтыруы мүмкін. Біз вакцинациямен кең қамтудың арқасында қорғалғанбыз. Жұқпалы аурулардың алдын алу үшін вакцинацияның жоғары деңгейі қажет. Тарих көрсеткендей, дифтерия, қызылша және полиомиелиттің өршуі вакцинациядан бас тартуға байланысты қайта пайда болады. Вакцинацияның негізгі себептері-өзіңізді және айналаңыздағы адамдарды қорғау. Вакцина бағдарламаларының сәттілігі әр адамның қоғамдық денсаулықты қамтамасыз етуге қатысуға дайындығына байланысты. Аурудың таралуына қарсы күресте басқаларға ғана сенбеу керек; әрқайсымыз өз үлесімізді қосуымыз керек.